در سال‌هاي اخير افراد زيادي با هدف كسب سود وارد بازار ارز ديجيتال شدند. اين بازار پرنوسان هرچند با سودهاي زيادي همراه است، اما برخي نيز متحمل ضررهاي مالي زيادي مي‌شوند. يكي از مهم‌ترين دلايل عدم موفقيت در اين بازار، عدم داشتن دانش كافي در اين حوزه است. بازار رمزارزها نيز مانند ساير بازارها داراي اصطلاحات مخصوص به خود است. متاسفانه افراد زيادي هستند كه با اين اصطلاحات چندان آشنا نيستند و به درستي كاربرد آن‌ها را نمي‌دانند. يكي از اصطلاحات دنياي ارزهاي ديجيتال، Token است كه گاهي به اشتباه به جاي كوين يا اشاره به برخي از انواع ارز ديجيتال استفاده مي‌شود. در اين مطلب به اين سوال پاسخ خواهيم داد كه توكن چيست و كاربردهاي آن صحبت خواهيم كرد.

آشنايي با توكن (Token) و عرضه اوليه آن

Token يكي از اصطلاحات ارز ديجيتال است كه به يك رمزارز منحصربه فرد يا ارزهاي ديجيتال اشاره دارد. توكن‌ها دارايي‌ها يا ابزارهاي قابل تعويض و قابل مبادله‌اي هستند كه بلاكچين‌ مخصوص به خود را ندارند. Tokenها معمولاً از طريق فرآيند استاندارد عرضه اوليه كوين (ICO) ايجاد مي‌شوند و مي‌توانند براي مقاصد سرمايه‌گذاري، ذخيره ارزش يا خريد از آن‌ها استفاده كرد.

 هدف از ساخت توكن 

يكي از مهمترين دلايل ساخت اين ارز توسط پروژه‌ها، كاهش هزينه‌ها است. زيرا ساخت Token در بستر ارزهاي ديجيتال نيازمند صرف هزينه‌هاي زيادي نيست. از طرف ديگر با استفاده از عرضه اوليه مي‌توان سرمايه مورد نياز براي فعاليت شركت را جمع كرد.

يكي ديگر از دلايلي كه شركت‌ها به جاي ساخت بلاكچين مخصوص خود، Token ايجاد مي‌كنند اين است كه ساخت آن، راحت است. شركت‌ها با به كار گرفتن افرادي كه دانش برنامه‌نويسي دارند و با قراردادهاي هوشمند به طور نسبي آشنا هستند مي‌توانند توكن خود را ايجاد كنند.

از طرف ديگر كار كردن بر بستر ارزهاي ديجيتال امن و بزرگ مانند اتريوم، امنيت لازم را براي بسياري از شركت‌ها فراهم مي‌كند. زيرا با افزايش تعداد كاربران يك شبكه بلاكچيني، امنيت آن نيز افزايش پيدا مي‌كند.

كاربردهاي توكن

Tokenها بر پايه خصوصيات و عملكردهايشان كاربردهاي مختلفي دارند. مهم‌ترين كاربرد Token جذب سرمايه و برگزاري ICO است. توكن‌ها  به روش‌هاي مختلفي مانند مالكيت دارايي ديجيتال، حسابداري براي اقدامات ديجيتالي، اطمينان از امنيت شبكه و … مي‌توانند مورد استفاده قرار بگيرند. 

توكن‌ها، ارزهاي ديجيتال و آلت كوين‌ها

اصطلاح Token اغلب به اشتباه به جاي دو كلمه رمزارز و آلت كوين استفاده مي‌شود. اما اين اصطلاحات از يكديگر متمايز هستند.

آلت كوين‌ها ارزهاي رمزنگاري شده جايگزيني هستند كه پس از موفقيت عظيمي كه بيت كوين به دست آورد راه اندازي شد. آلت كوين‌ها به عنوان جايگزين‌هاي پيشرفته بيت كوين راه اندازي شدند كه ادعا مي‌كنند در برخي از موارد به بيت كوين برتري دارند و نقاط ضعف آن را پوشش مي‌دهند.

لايت كوين (LTC)، بيت كوين كش (BCH) و دوج كوين (DOGE) از نمونه‌هاي رايج آلت‌كوين‌ها هستند. اگر چه هر كدام از اين آلت كوين‌ها توانسته‌اند تا حدي به موفقيت برسند،اما هيچ‌كدام نتوانسته‌اند محبوبيتي شبيه به بيت‌كوين كسب كنند. آلت كوين‌ها برخلاف توكن‌ها داراي بلاكچين اختصاصي خود هستند و در درجه اول به عنوان يك بستر براي پرداخت‌هاي ديجيتال استفاده مي‌شوند.

 توكن مثلي و غير مثلي 

Tokenها را در حالت كلي مي‌توان به دو دسته توكن‌هاي «مثلي» و «غيرمثلي» تقسيم كرد. به توكن‌هاي مثلي توكن «تعويض‌پذير» (Fungibile) و به توكن‌هاي غير مثلي توكن «تعويض‌ناپذير» (None-Fungible Token) نيز گفته مي‌شود. تعويض‌پذيري يكي از ويژگي‌هاي توكن‌ها است كه به بيان ساده به اين معني است كه يك واحد مشخص از آن نوع Token، هيچ تفاوتي با واحدي ديگر از آن ندارد.

به عبارت ساده، يك دلار هميشه يك دلار است و بيت كوين هميشه بيت كوين است. شما مي‌توانيد اسكناس‌هاي 10 دلاري را با فرد ديگري مبادله كنيد و هر كدام از شما همچنان همان ارزش را در كيف پول خود خواهيد داشت. قابليت تعويض‌پذيري به اين معني است كه يك ارز ديجيتال و دارايي خاص ارزشمندتر يا كمياب‌تر از بقيه نيستند. در صورتي كه اين چنين باشد، كل اكوسيستم را مختل مي‌كند و معاملات روزمره را با مشكلات بزرگي مواجه خواهد كرد.

Tokenهاي مثلي را مي‌توان براي خريد، فروش و معاملاتي كه در آن‌ها به واحدهاي مثل هم توكن‌ها نياز است، استفاده كرد. در مقابل از Tokenهاي غير مثلي در مواردي استفاده مي‌شود كه نياز است هر واحد از Token منحصر‌به‌ فرد باشد مانند بازي‌هاي بلاك چيني جديد و آثار هنري ديجيتال.

انواع توكن 

توكن‌ها بر حسب نوع به چند دسته گوناگون تقسيم مي‌شوند. دسته‌بندي‌هاي مختلفي براي توكن‌ها وجود دارد، اما در حالت كلي Tokenها را مي‌توان به چهار دسته زير تقسيم‌بندي كرد:

 توكن‌هاي كاربردي (Utility Token)  

Tokenهاي كاربردي نوع محبوبي از نمونه‌هاي قابل تعويض هستند كه به تعداد محدودي عرضه مي‌شوند و از آن‌ها مي‌توان براي پرداخت هزينه‌ها، خريد كالا و دريافت خدمات در يك يا چند پروژه خاص استفاده كرد.

 معروف‌ترين نمونه Token كاربردي اتر است كه تمام تراكنش‌ها و قراردادهاي هوشمند را در شبكه اتريوم تامين مي‌كند. همانطور كه قبلاً گفتيم اتريوم را مي‌توان به عنوان وسيله پرداخت استفاده كرد، با اين حال، هدف اصلي آن استفاده در بلاك چين است.

 توكن‌هاي اجتماعي (Social Tokens)

Tokenهاي اجتماعي نوع بسيار جالبي از دارايي هستند كه اخيراً در فضاي رمزنگاري محبوبيت زيادي به دست آورده‌اند. همچنين باعث شده‌اند تا مردم با مفهوم Token بيشتر آشنا شوند. توكن‌هاي اجتماعي توسط اعتبار يك فرد، برند، باشگاه ورزشي يا هر جامعه‌اي پشتيباني مي‌شود. از آنها مي‌توان به‌عنوان توكن‌هاي طرفداري (Fan Token) براي خريد محتواي اضافي، كالاها يا فقط براي حمايت از جامعه مورد علاقه استفاده كرد.

وقتي كاربر روي سكه‌هاي اجتماعي سرمايه‌گذاري مي‌كند در واقع، در يك جامعه سرمايه‌گذاري مي‌كند، با اين انتظار كه اين جامعه در طول زمان رشد كرده و ارزشمندتر خواهد شد.

توكن‌هاي اوراق بهادار (Security token)

در مقابل جمع‌آوري پول با Tokenهاي كاربردي، ساير ICOها تصميم گرفتند كه كمپين‌هاي جمع‌آوري سرمايه را به صورت آشكار اعلام كنند و از مقررات پيروي كنند. اينگونه بود كه توكن‌هاي امنيتي متولد شدند. در اصل يك گواهي سهام ديجيتال است كه مالكيت دارنده آن را روي بلاكچين ثبت مي‌كند.

توكن حاكميتي (Governance token)

توكن حاكميتي نوعي دارايي رمزنگاري است كه به دارندگان آن حق تصميم‌گيري در مورد پروتكل پروژه، محصول و ويژگي‌هاي آن را اعطا مي‌كند. دارندگان مي‌توانند بر تصميم‌گيري‌هاي درون پروژه مانند پيشنهاد يا تصميم‌گيري در مورد ويژگي‌هاي جديد، تغيير مدل‌هاي توزيع Token و حتي بازسازي خود سيستم حاكميتي تأثير بگذارند. 

توكن پرداخت (Payment token)

هدف از ايجاد اين نوع ، پرداخت هزينه خدمات و كالا است. دارندگان اين ارزها مي‌توانند با استفاده از توكن پرداخت در فضاي اينترنت محصولات مورد نظر خود را بخرند و يا هزينه لازم را براي دريافت خدمات خاص را با پرداخت كنند.