مهم‌ترين پرسش براي افرادي كه براي اولين بار نام ارز رمزنگاري‌شده را مي‌شنوند، اين است كه بيت كوين چيست؟ همچنين افرادي كه از ارز ديجيتال بيت كوين به عنوان ابزار سرمايه‌گذاري يا تريد استفاده مي‌كنند نيز اطلاعات ناقصي در مورد فناوري و تكنولوژي مورد استفاده در بيت كوين دارند. اگر سوالاتي مانند نحوه كاركرد بيت كوين، نحوه خريد و فروش بيت كوين، روش‌هاي استخراج بيت كوين، تاريخچه قيمت بيت كوين، روش‌هاي كسب درآمد از بيت كوين  غيره ذهن شما را به خود مشغول كرده، در ادامه اين مقاله با ميهن بلاك‌چين همراه باشيد؛ چرا كه قصد داريم به تمام اين سوالات پاسخ دهيم و مطالب متعددي درباره اولين رمزارز تاريخ بشر بگوييم.

بيت كوين چيست؟

بيت كوين (Bitcoin) اولين ارز ديجيتال غيرمتمركز است كه با نماد BTC يا ? شناخته مي‌شود. اين رمزارز توسط هيچ نهاد دولتي اداره نمي‌شود و تنها 21 ميليون واحد از آن وجود دارد. سايت رسمي بيت كوين Bitcoin.org است كه در سال 2008 توسط ساتوشي ناكاموتو خريداري شده است. برخلاف پول‌هايي مانند ريال، دلار و يورو كه امروزه در دسترس ما قرار دارند و توسط دولت‌ها ايجاد شده و حكومت‌ها بر آن نظارت دارند، ارز ديجيتال بيت كوين توسط هيچ دولتي ايجاد نشده و يك ارز ديجيتال يا ارز رمزنگاري شده است كه به‌صورت غيرمتمركز مي‌تواند توسط افراد مختلف در سرتاسر جهان مديريت شود. افرادي كه در شبكه بيت كوين فعاليت مي‌كنند نيز توسط فرد يا نهاد خاصي انتخاب نمي‌شوند و تصميم براي فعاليت در اين شبكه، كاملا داوطلبانه و اختياري است.

بيت كوين به دليل نوسانات قيمتي منحصربه‌فرد و سود هنگفتي كه به سرمايه‌گذاران اوليه خود داده بر سر زبان‌ها افتاده و توجه علاقه‌مندان به بازارهاي مالي را به خود جلب كرده است. اما حيف است كه اطلاعات ما از اين پديده نوظهور در حد ابزاري براي كسب ثروت محدود بماند. براي اولين بار است كه در تاريخ بشر  پولي خلق شده كه هيچ پشتوانه سياسي ندارد و توسط نهاد مالي يا پولي دولتي راهبري نمي‌شود.

اگر بخواهيم تعريفي فني‌تر براي بيت كوين ارائه بدهيم، بايد بگوييم بيت كوين يك ارز رمزنگاري شده همتابه‌همتا است كه به صورت غيرمتمركز اداره مي‌شود و تمام سابقه آن به صورت زنجيره‌وار، بر روي دفتر كلي به نام بلاك چين ذخيره مي‌شود. مهم‌ترين و برجسته‌ترين ويژگي‌هاي بيت كوين اين موارد هستند: بيت كوين قابل سانسور نيست، امكان بيش از يك بار خرج كردن آن وجود ندارد و تراكنش‌هاي آن در هر زمان و هر مكاني قابل انجام هستند.

 بيت كوين چه كاربردي دارد؟ 

ارز ديجيتال بيت كوين دو كاربرد اساسي دارد؛ كاربرد پول و ابزاري براي انتقال ارزش، به اين صورت كه افراد بتوانند با آن كالاهاي مورد نياز خود را خريداري كنند. كاربرد بعدي ابزاري مانند طلا براي ذخيره ارزش است.  افراد با خريداري آن مي‌توانند ارزش دارايي خود را حفظ كنند و از تورم در امان بمانند.

چرا انسان پول را خلق كرد؟

براي شناخت بهتر بيت كوين، نياز است كه نيم‌نگاهي گذرا به سرگذشت پول بيندازيم. از زماني كه انسان زندگي اجتماعي خود را آغاز كرد، براي تامين نيازهاي خود به تعامل با ساير افراد احتياج پيدا كرد. مبادله كالا به كالا يا معاملات پاياپاي اولين شكل انتقال ارزش بود.

فقدان يك ابزار واحد براي سنجش ارزش كالا و خدمات، اتلاف وقت و انرژي از جمله مشكلات اين سيستم بود، بنابراين بشر به فكر ايجاد يك راه حل براي اين معضل افتاد و مفهومي به‌عنوان پول به‌عنوان واسطه خلق شد.

پول بايد چيزي مي‌بود كه نگهداري و جابه‌جايي آن آسان باشد و به راحتي فاسد نشود. پس از انتخاب انواع كالاها كه چنين مشخصاتي را داشتند، انسان از سكه‌هاي فلزي به عنوان پول استفاده كرد. اين سكه‌ها عموما از فلزاتي كمياب و ارزشمند مثل طلا و نقره انتخاب مي‌شدند. اينجا زمان حكمراني امپراطوري‌هاي بزرگ در جهان است و پاي حكومت‌ها به ميان آمد. سكه‌ها نيز مشكلات خود را داشتند. براي مثال يكسان نبودن خلوص فلز به كار رفته شده يا سنگيني آن‌ها از جمله مشكلات رايج اين نوع از پول بود.

براي حل اين مساله خزانه‌هايي ايجاد شد تا افراد با ذخيره سكه‌هاي طلا يا نقره خود در آن، اعتبارنامه دريافت مي‌كردند. اين مدل را شايد بتوان اولين استفاده از پول كاغذي در تاريخ ناميد. به تدريج حكومت‌ها و دولت‌هاي قدرتمند كنترل اين خزانه و انتشار اين اسناد كاغذي را در دست گرفتند. در نتيجه به جايي رسيديم كه وظيفه انتشار پول به دست دولت‌ها افتاد. اين مساله باعث مي‌شود، دولت‌ها هر زمان كه بخواهند بدون وقفه پول چاپ كرده كه نتيجه‌ آن در بيشتر مواقع توليد تورم و كاهش قدرت خريد مردم است. اينجا زماني است كه بيت كوين وارد زندگي ما شد.

تاريخچه بيت كوين؛ اولين پول الكترونيكي غيرمتمركز 

در روز 31 اكتبر 2008 مصادف با 10 آبان ماه 1387 مقاله‌اي با عنوان “Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System” به معني «بيت كوين: يك سيستم پول الكترونيكي همتا به همتا» منتشر شد. نام نويسنده اين مقاله ساتوشي ناكاموتو (Satoshi Nakamoto) نوشته شده بود. كسي نمي‌داند كه اين نام، اسم يك نفر است يا گروهي از دانشمندان چنين نامي را براي خود انتخاب كرده‌اند. اين مقاله كه وايت پيپر بيت كوين است، تنها 9 صفحه داشت. ايده‌ اصلي اين مقاله ارائه‌ يك سيستم پرداخت مالي الكترونيكي به صورت فرد به فرد است؛ به اين معني كه افراد بتوانند بدون نياز به نهاد واسطه مانند بانك‌ها يا دولت‌ها مبادله مالي داشته باشند. پس مي‌توان گفت كه بيت كوين، رقيبي براي بانك‌ها است. مقاله مربوط به وايت پيپر بيت كوين را مي‌توانيد از اين لينك مشاهده كنيد.

دو مشكل در اينجا به‌وجود مي‌آيد. يك اينكه افراد چگونه به يكديگر اعتماد كنند و مورد دوم اينكه چگونه مي‌توان جلوي مفهومي را به‌نام دوبار خرج كردن (Double Spending) گرفت؟ در دوبار خرج كردن كه يك نوع حمله است، يك فرد ممكن است يك مبلغ را براي دو نفر بفرستد و از اين روش سوءاستفاده كند.

بيشتر بخوانيد:آموزش تريد ارز ديجيتال

ساتوشي مشكل اول را از طريق امضاي ديجيتال حل كرد. او با توضيح درباره اينكه در تبادلات شبكه بيت كوين از فناوري بلاكچين استفاده مي‌شود و در اين فناوري توابع رمزنگاري به‌كار گرفته مي‌شوند، براي تغيير و حمله به آن به دستگاه‌هاي قدرتمند (از نظر توان محاسباتي)‌ نياز است و تغيير در آن‌ها به اين راحتي صورت نخواهد گرفت، مشكل دوم را حل كرد. 

 خالق بيت كوين كيست؟ 

يكي از جنجالي‌ترين مباحث از ابتداي معرفي بيت كوين تاكنون، هويت خالق يا خالقان اين سيستم مالي جديد است. ساتوشي ناكاماتو (Satoshi Nakamoto) نام مستعاري است كه فرد يا افرادي كه بيت كوين را به‌وجود آورده‌اند، براي خود انتخاب كرده‌اند. ساتوشي ناكاموتو كار بر روي كدهاي شبكه بلاك چين بيت كوين را از سال 2007 آغاز كرد. در 18 آگوست سال 2008 يا 28 مرداد 1387 او يك وبسايت به نشاني www.Bitcoin.org را خريداري كرد و در نهايت در تاريخ 31 اكتبر 2008 يا 10 آبان 1387 مقاله بيت كوين را منتشر كرد. او در هيچ يك از فعاليت‌هاي خود اطلاعاتي از خود منتشر نكرده بود و كسي از هويت واقعي او خبر نداشت.

پشتوانه بيت كوين چيست؟

پشتوانه ارزهاي فيات (ريال، دلار، يورو) معمولا دولت و قدرت اقتصادي آن كشور است؛ اما تكليف بيت كوين با توجه به غيرمتمركز بودنش چه مي‌شود؟ به‌طور كلي چيزي كه اولين رمزارز معتبر دنيا را ارزشمند مي‌كند، استقبال مردم از تكنولوژي آن، به رسميت شناختن آن و استفاده از آن براي اهداف مختلف است. براي درك بهتر اين مطلب مثالي مي‌زنيم:

فرض كنيد تمامي مردم جهان عدس را به عنوان يك واحد پول بپذيرند و به عنوان مثال براي خريدهايشان عدس مبادله كنند. با اين منوال عدس ارزشمند مي‌شود در حالي كه دولت‌ها عدس را توزيع و كنترل نمي‌كنند و عدس پشتوانه‌اي ندارد. شايد خود عدس به خودي خود ارزش چنداني نداشته باشد؛ اما بنا بر دلايلي، مردم آن را به عنوان يك نوع پول پذيرفته‌اند و در معاملاتشان از آن استفاده مي‌كنند و حتي ممكن است برخي به اين اميد كه عدس شايع‌تر و ارزشمندتر مي‌شود، به منظور سرمايه‌گذاري براي آينده عدس نگهداري كنند.

البته مسلم است كه داستان بيت كوين و عدس تفاوت بسيار زيادي دارد و دلايلي كه باعث پذيرش بيت كوين توسط مردم شده‌اند، دلايل بسيار محكم و مهمي هستند.

تقابل دولت‌ها با بيت كوين

قانون‌گذاري بيت كوين و به طور كلي بازار ارزهاي ديجيتال، يكي از جنجالي‌ترين مسائلي است كه اين حوزه با آن دست‌وپنجه نرم مي‌كند. احتمالا اين سوال برايتان پيش آمده كه اگر بيت كوين ساختار اقتصادي فعلي را به چالش كشيده، آيا بيت كوين قانوني است و دولت‌ها تا چه اندازه بر روي اين ارز ديجيتال محبوب كنترل دارند و اصلا آيا دولت‌ها مي‌توانند بيت كوين را محدود كنند. 

كشورها رويكردهاي متفاوتي نسبت به اين موضوع دارند و هر كدام قوانين خاص خود را براي فعاليت‌هاي مربوط به اين حوزه وضع كرده‌اند. بعضي دولت‌ها نيز ترجيح داده‌اند فعلا به قانون‌گذاري اين حوزه ورود نكنند؛ يعني آموزش خريد و فروش ارز ديجيتال در بعضي كشورها هنوز تحت هيچ قانون خاصي نيست. عدم قانون‌گذاري مشخص براي بيت كوين، نشان‌دهنده غيرقانوني بودن آن نيست. آخرين وضعيت قانون‌گذاري در حوزه كريپتوكارنسي را مي‌توانيد از اين لينك مطالعه كنيد. دولت‌ها تنها مي‌توانند بر شركت‌ها و صرافي‌هاي متمركز كه در آن كشورها مشغول به فعاليت هستند، قانون‌گذاري كنند و حساب افراد را از طريق صرافي‌ها رصد كنند.

در نتيجه مي‌توان دولت‌ها را بزرگ‌ترين رقيب و دشمن بيت كوين معرفي كرد؛ زيرا بيت كوين اولين سيستم مالي است كه تحت نظارت هيچ نهادي نيست و هويت كاربران آن تا حدي ناشناس است. مورد دوم از اين جهت باعث نگراني دولت‌ها است، زيرا ممكن است از اين طريق فرار ماليات، پولشويي، استفاده در فعاليت‌هاي غيرقانوني مثل توزيع مواد مخدر، اسلحه، قاچاق انسان و امثالهم بيشتر شود. البته اين قضيه نگراني كاميونيتي كريپتو و بيت كوين را نيز به همراه دارد.

بلاك چين بيت كوين چيست؟

بلاكچين ابزاري براي ذخيره اطلاعات به صورت به‌ هم پيوسته و زنجيره‌وار است. اين اطلاعات در دفتر كل (Ledger) آن شبكه ذخيره مي‌شود. اين دفتر كل يا Ledger مي‌تواند عمومي باشد و تمام افراد به طور يكسان به آن دسترسي داشته باشند. از آنجايي كه بيت كوين يك دارايي با ارزش است و ماهيت آن به گونه‌اي است كه توسط تمام افراد حاضر در شبكه اداره مي‌شود، بايد محلي براي ذخيره كردن تمام تراكنش‌ها داشته باشد. اگر قرار است پاي بانكي براي ذخيره كردن بيت كوين در ميان نباشد، تراكنش‌هاي آن بايد در محلي امن و مطمئن ذخيره شوند. ساتوشي ناكاموتو از فناوري بلاك چين براي ذخيره تراكنش‌هاي بيت كوين استفاده كرد.

كل شبكه بيت كوين از فناوري بلاكچين استفاده كرده و به اين فناوري وابسته است. تمام تراكنش‌هايي كه در شبكه بيت كوين تاييد مي‌شوند، در بلاك چين بيت كوين ذخيره مي‌شوند. اين شبكه توسط بازيگراني كه به آنها نود (Node) يا گره گفته مي‌شود، كنترل مي‌شود. هر Full Node (نود اصلي شبكه كه اختيار تمام دارد) در شبكه بيت كوين، به طور مستقل لجر بيتكوين را ذخيره مي‌كند. زماني كه چند نود مستقل يك نسخه واحد از بلاك چين را ذخيره كنند، اعتماد به اطلاعات ذخيره شده در اين شبكه افزايش مي‌يابد. 

بلاك چين بيت كوين چطور كار مي‌كند؟

اگر شخصي بخواهد تراكنشي در شبكه بيت كوين داشته باشد، درخواست تراكنشش براي تمام اعضاي  شبكه ارسال مي‌شود. اعضاي شبكه با بررسي سابقه متوجه مي‌شوند كه او موجودي كافي براي انجام اين تراكنش را دارد يا نه و در نهايت تراكنش او را معتبر يا غير معتبر در نظر مي‌گيرند. اگر تراكنشي معتبر باشد، منتظر تاييد اعضاي شبكه مي‌ماند. يكي از اجزاي مهم بلاكچين بيت كوين، هدر هر بلاك است. اين جز از بلاك داراي اطلاعات مهمي است كه در ادامه به آن اشاره مي‌كنيم.

مفهوم Block Header در بيت كوين چيست؟

در شبكه بلاكچين، هر بلاك با استفاده از هش Header Block آن بلاك شناخته مي‌شود. در هدر بلاك شش داده ذخيره مي‌شود. لازم به ذكر است كه هدر هر بلاك 80 بايت از حجم 1 مگابايتي شبكه بيت كوين را اشغال مي‌كند. در هر هدر بلاك شبكه بيت كوين اطلاعات زير ذخيره مي‌شود:

• نسخه بيت كوين: ورژن يا Version بيت كوين به نسخه نرم‌افزار بيت كويني اشاره دارد كه ماينر از آن استفاده كرده است. اين بخش 4 بايت حجم دارد.
• Previous block hash: هدر بلاك قبلي با استفاده از تابع رمزنگاري بيت كوين هش شده (به فرم رمزنگاري درآمده) و در بلاك بعدي ذخيره مي‌شود. اين بخش 32 بايت حجم دارد.
• Merkle Root: ساتوشي براي تامين امنيت تراكنش‌ها از يك ساختار درختي براي هش كردن تراكنش‌ها استفاده كرده است. اين ساختار درختي را Merkle Tree مي‌گوييم.اين بخش 32 بايت حجم دارد. تصوير زير اين مورد را نشان مي‌دهد: