قرارداد آتي چيست؟ در بازار رمز ارزها معاملات فيوچرز يك ارز ديجيتال چگونه انجام مي‌شود؟ چه تفاوتي ميان تريد مارجين و مبادله ارزهاي ديجيتال در بازار Futures وجود دارد؟ انجام معامله در بازار فيوچرز صرافي بايننس و ساير پلتفرم‌هاي معاملاتي چگونه است؟ اين مقاله را به معرفي قراردادهاي آتي در بازار ارزهاي رمزنگاري شده اختصاص داده‌ايم.

قرارداد آتي چيست؟ 

فعاليت در بازارهاي مالي به روش‌هاي مختلفي امكان‌پذير است. يكي از دلايل وجود تنوع در اين بازارها، جذب حداكثر سرمايه و تامين نيازهاي طيف گسترده‌اي از تريدرهاست. معاملات اسپات، بازار مارجين و قرار داد آتي سه ابزار محبوب و شناخته شده انجام معامله و تريد در بازار ارزهاي ديجيتال است. اگر با معاملات اسپات و تفاوت آن با معاملات مارجين آشنايي نداريد، پيشنهاد مي‌شود ابتدا مقاله زير را مطالعه كنيد:

در اين بخش، مفهوم معاملات فيوچرز يا معاملات آتي بيت كوين، اتريوم و ساير رمز ارزها در بازار ارزهاي ديجيتال را معرفي خواهيم كرد.

قرارداد آتي در ارز ديجيتال

اساسا قرارداد آتي همانطور كه از اسمش پيداست، توافقنامه‌اي بين دو طرف به منظور خريد يا فروش دارايي مورد نظر مانند بيت كوين با قيمت مشخص و در زمان مشخصي در آينده است. دو پارامتر، “زمان” و “قيمت” در اين قراردادهاي فيوچرز بسيار مهم است. فاكتور زمان تحت عنوان Expiration Date (تاريخ انقضا يا تاريخ تسويه) و فاكتور قيمت نيز تحت عنوان Price در قراردادهاي Futures تعيين مي‌شود. يك قرارداد آتي بر روي هر دارايي (طلا، برنج، نفت، بيت كوين و ساير ارزهاي ديجيتال) قابل اجراست. در يك بازار معاملات آتي، تريدرها قرارداد خريد يا فروش يك دارايي را در زمان مشخص در آينده و يا قيمتي مشخص كه در قرارداد قيد خواهد شد، بين هم تنظيم مي‌كنند. مثلا، امروز شنبه 1 خرداد 1400، دو تريدر قرارداد آتي 2 كوين بيت كوين به تاريخ شهريور 1400 به قيمت 40,000 دلار بين خود تنظيم مي‌كنند. مطابق اين قرارداد، فروشنده بايد در روز آخر شهريور ماه، 2 بيت كوين را به قيمت 40000 دلار به خريدار تحويل دهد. اينكه در آخرين روز شهريور، بيت كوين در بازار ارزهاي ديجيتال به چه قيمتي معامله مي‌شود، تاثيري بر اين قرارداد نخواهد داشت. اگر قيمت بيت كوين در بازار، 20000 دلار باشد. خريدار متعهد است تا بيت كوين را به قيمت 40,000 دلار خريداري كند( دو برابر قيمت بيت كوين در آن روز) و برعكس اگر قيمت بيت كوين در بازار 80,000 دلار باشد، فروشنده متعهد است تا بيت كوين خود را به قيمت 40,000 دلار به فروش برساند( نصف قيمت واقعي بيت كوين در آن روز) و همين اختلاف قيمت يك دارايي در بازار با قيمت توافق شده در قرارداد آتي، محلي براي كسب سود براي تريدرها خواهد بود.

قرارداد آتي دائمي يك رمز ارز چيست؟

مدلي كه در بالا توضيح داديم، قرارداد آتي داراي تاريخ سررسيد است. گونه‌ي ديگري از قراردادهاي فيوچرز، Perpetual Futures Contract بوده كه قراردادهاي آتي بدون سررسيد يا بدون تاريخ انقضا ترجمه مي‌شود. اين قرارداد، تاريخي براي تسويه قرارداد نداشته و به عبارتي تاريخ تسويه براي اين قرارداد وجود ندارد و تريدرها مي‌توانند هر زماني كه بخواهند آن را تسويه كنند. صرافي بايننس و بسياري از صرافي‌هايي كه در حوزه ارز ديجيتال فعاليت دارند، هم قرارداد آتي داراي تاريخ سررسيد و هم قرارداد فيوچرز بدون تاريخ سررسيد را ارائه مي‌دهند.

چرا تريدرها در بازارهاي Futures معامله مي‌كنند؟

مديريت ريسك سبد سرمايه‌گذاري؛ يكي از دلايل اصلي استفاده تريدرها از معاملات آتي در بازار ارزهاي ديجيتال است.

كسب سود در زمان ريزش قيمت‌ها؛ اين مورد نيز يكي از كاربردهاي اصلي بازار فيوچرز و مارجين در بازار رمز ارزها است. در بازار اسپات، تريدرها زماني كه يك كوين يا توكن را خريداري مي‌كنند، تنها در صورت افزايش قيمت‌ها، سود مي‌كنند. اما با استفاده از قرارداد آتي فروش يا Short در بازار فيوچرز، تريدر مي‌توان در زمان ريزش قيمت نيز سرمايه خود را افزايش دهد.

استفاده از ابزار اهرم معاملاتي يا لوريج؛ اين مورد نيز يكي از دلايل اصلي استفاده از معاملات آتي است. در بازار اسپات، تريدر براي خريد يك دارايي بايد 100 درصد قيمت آن دارايي را شخصا بپردازد، اما در معاملات مارجين و فيوچرز، استفاده از Leverage اين امكان را به تريدرها مي‌دهد كه تنها درصدي از سرمايه مورد نياز براي خريد يك دارايي را پرداخته و مابقي را از صرافي قرض بگيرد.

متعال‌سازي و مديريت ريسك؛ قراردادهاي آتي مي‌توانند براي كاهش ريسك‌هاي به خصوص مورد استفاده قرار گيرند. براي مثال، ممكن است يك ماينر بيت كوين، رمز ارزهايي كه هنوز استخراج نكرده را با استفاده از قردادهاي آتي بفروشد تا مطمئن شود در آينده، حتي با وجود اتفاقات نامساعد و نوسانات بازار، مبلغ مشخصي پول دريافت خواهد كرد.

كسب سودهاي بزرگ از حركت‌هاي كوچك بازار؛ براي مثال اگر يك تريدر يك قرارداد آتي لانگ با لوريج 10 بر روي بيت كوين باز كند، در صورتي كه قيمت بيتكوين 1 درصد افزايش پيدا كند، اين تريدر 10 درصد سود خواهد كرد. اين ويژگي باعث شده تا معامله‌گران بسياري به اين بازار علاقه‌مند شوند.

در ادامه با مهمترين اصطلاحات در بازار معاملات آتي رمز ارزها آشنا مي‌شويم.

Leverage يا لوريج

لوريج يا اهرم معاملاتي ابزاري براي چند برابر كردن سرمايه در معاملات فيوچرز است. در نتيجه، ميزان سود و زيان تريدر نيز به همان ميزان افزايش خواهد يافت. صرافي‌هاي مختلف بر اساس ميزان نقدينگي و سياست‌هاي داخلي خود، لوريج‌هاي مختلفي را ارائه مي‌دهند. براي مثال صرافي بايننس، در بخش معاملات آتي خود تا لوريج 125 را ارائه مي‌دهد. لوريج 125 به معني، 125 برابر شدن سرمايه تريدر است. در زمان نگارش اين مقاله، قيمت بيت كوين در محدوده 38,000 دلار معامله مي‌شود. اگر يك تريدر بخواهد، يك بيت كوين را خريداري كند، بايد حداقل 38000 دلار در اكانت تريد خود موجودي داشته باشد. بديهي است اگر فردي، در اكانت خود 19,000 دلار داشته باشد، تنها مي‌تواند 0.5 بيت كوين خريداري كند. اما با استفاده از Leverage در بازار فيوچرز، مي‌تواند دارايي خود را چند برابر كند. مثلا اگر اين تريدر، در بازار آتي از لوريج 5 استفاده كند، مقدار سرمايه او (19,000 دلار) پنج برابر خواهد شد. او اكنون 19,000*5=95,000 دلار دارايي داشته و مي‌تواند 2.5 واحد بيت كوين خريداري كند، اين در حالي است كه در بازار اسپات تنها مي‌توانست 0.5 بيت كوين خريداري كند.

بيشتر بخوانيد:مقدمه اي بر اقتصاد رمزارز محور

سفارش Short

از آنجا كه در يك قرارداد آتي دو طرف خريدار و فروشنده حضور دارند، زماني كه يك طرف قرارداد معتقد است كه قيمت يك دارايي در آينده كاهش پيدا مي‌كند، او به عبارتي دارايي مورد نظر را در زمان حال به فروش رسانده تا در آينده مجددا آن دارايي را در قيمتي پايينتر خريداري كرده و قرارداد آتي را تسويه كند.

سفارش Long

تريدري كه يك قرارداد آتي لانگ را باز مي‌كند، معتقد است كه قيمت دارايي مورد نظر در آينده افزايش خواهد يافت. به عبارتي دارايي مورد نظر را در قيمت فعلي خريداري كرده تا در آينده آن را به قيمتي بالاتر به فروش برساند و قرارداد فيوچرز را تسويه كند.

Liquidation يا قيمت ليكوييد

ليكوييد شدن يا كال مارجين شدن در معاملات بازار فيوچرز به معني صفر شدن دارايي تريدر در يك معامله است. از آن‌جا كه در اين بازارها، تريدرها از لوريج استفاده كرده و دارايي خود را چند برابر مي‌كنند، سود و زيان آنها نيز چند برابر خواهد شد. اگر ميزان زيان در يك معامله به اندازه كل سرمايه‌ي خود تريدر شود، معامله به صورت خودكار تسويه شده و دارايي تريدر صفر خواهد شد. مثلا، اگر يك تريدر يك قرارداد Futures لانگ با لوريج 20 باز كند و قيمت آن دارايي  5 درصد (در حقيقت اين عدد به دليل در نظر گرفتن كارمزد معاملات كمتر از 5 درصد خواهد بود) كاهش يابد، از آنجا كه اين تريدر از لوريج 20 استفاده كرده، ميزان زيان او نيز 20 برابر شده و در نتيجه زيان او 100 درصد سرمايه‌اش خواهد شد( 20*5=100). در چنين وضعيتي تريدر ليكوييد شده و كل دارايي او از بين خواهد رفت. اين اتفاق تنها در زماني كه از لوريج استفاده شود، رخ خواهد داد.

بيشتر بخوانيد:آموزش ارز ديجيتال

مارجين اوليه يا Initial Margin

مارجين اوليه يا حداقل مارجين در يك قرارداد آتي به حداقل ميزان سرمايه‌اي كه بايد توسط خود تريدر تامين شود اشاره دارد. براي مثال اگر يك تريدر قصد انعقاد قرارداد با لوريج 10 براي خريد 100 رمز ارز اتريوم را دارد، بايد حداقل 10 درصد قيمت اتريوم رو در حساب خود داشته باشد و 90 درصد مابقي از جانب صرافي تامين خواهد شد.

Market Price يا Mark Price

بازار فيوچرز بازاري متفاوت از بازار اسپات است. سفارش‌ها در اين دو بازار يكسان نبوده و عرضه و تقاضا در اين دو بازار، متفاوت است. براي مثال در زمان نگارش اين مقاله، قيمت بيت كوين در بازار اسپات بايننس 38300 دلار بوده و اين در حالي است كه قيمت بيت كوين در بازار فيوچرز اين صرافي، 37800 دلار است. براي معامله در بازار آتي، قيمت دارايي‌ها در اين بازار ملاك است. محاسبه سود و زيان، قيمت ليكوييد و هرآنچه به قيمت يك دارايي وابسته است، بر اساس قيمت آن در بازار فيوچرز محاسبه خواهد شد.